Het is de moderne versie van de Toren van Pisa. De Millennium Tower in San Francisco is sinds het moment van de oplevering in 2009 aan het verzakken. Recente satellietbeelden van Europees ruimteagentschap ESA laten zien dat het gebouw van 58 verdiepingen blijft zinken, met een gemiddelde van twee centimeter per jaar. Het dubbele van wat ingenieurs eerder schatten.
De wolkenkrabber met luxe appartementen verzakte de afgelopen zeven jaar al met zo’n 40 centimeter en helt sinds de opening 5 centimeter over.
De toren vormt al maanden het middelpunt van een rel in de stad in het westen van de Verenigde Staten. Projectontwikkelaars, huizenbezitters en ambtenaren van de gemeente zijn op jacht naar de veroorzaker van het leed.
Toch zal de Millennium Tower niet plots omkukelen. Het gebouw verzakt in een te laag tempo om San Francisco te verrassen. De projectontwikkelaar, Millennium Partners, liet ingenieurs al gaten boren rond het pand om aan de hand van grondmonsters te achterhalen waarom de toren zinkt. En belangrijker, wat er aan gedaan kan worden om het te voorkomen.
Over de oorzaak van de ellende bestaan verschillende theorieën. Millennium Partners zegt dat de bouw van een aangrenzend transferium de reden is dat de Millennium Tower zinkt. De vervoersmaatschappij die verantwoordelijk is voor de overstapplaats wil daar niks van weten en wijt het verzakken aan een slechte fundering. “Het gebouw staat op samengeperst zand, in plaats van hard gesteente.”
Maar de grootste zorg voor alle betrokkenen is het gevaar van een aardbeving.
Al jarenlang waarschuwen wetenschappers dat het wachten is op een vernietigende aardbeving in de zogenoemde Bay Area, waar San Francisco in ligt. De geleerden werden gesteund in hun boodschap door de seismische activiteiten die afgelopen herfst werden gemeten in het zuidelijke puntje van het gebied.
Millennium Tower rust op grond die vatbaar is voor een proces dat in het Engels liquefaction heet, waarbij zand en slib zich als een vloeistof kunnen gaan gedragen tijdens een aardbeving. Aardschokken zorgen ervoor dat de waterdruk toeneemt waardoor delen zand los kunnen raken van elkaar, aldus de Amerikaanse geologische dienst. De bodem kan dan onder hevige, zware gebouwen weg worden geslagen.
Doorgaans wordt bij constructies die op deze ondergrond gebouwd worden zo diep geboord dat hard gesteente wordt bereikt. Dat dat in het gebied van Millennium Tower wel degelijk kan, bewijzen de buren. Het 1,1 miljard euro kostende Salesforce Tower en het luxueuze 181 Fremont staan met hun voeten in hard gesteente. Beide gebouwen zijn overigens nog in aanbouw.
De in problemen verkerende Millennium Tower is overigens niet uniek. Zo'n beetje heel San Francisco is vatbaar voor liquefaction. In onderstaande kaart van de Amerikaanse geologische dienst zijn de gebieden met een hoog risico gemarkeerd in rood en geel.
Gregory Deierlein, directeur van de John A. Blume Earthquake Center, verbonden aan de Universiteit van Stanford, zei in augustus tegen de krant The San Francisco Chronicle dat, hoewel het bewegen van het gebouw reden voor zorg is, hij niet verwacht dat de toren zinkt of omvalt.
"Als investeerder in het gebouw, zou ik me zorgen maken", wees Deierlein naar de kleine, irritante problemen die het verzakken kunnen veroorzaken, zoals gescheurde muren en niet-werkende liften.
Patrick Shires, die een ingenieursbedrijf runt vlakbij San Jose - ten zuiden van San Francisco - en meer dan veertig jaar ervaring heeft in de bouwbusiness, waarschuwde in mei de bewoners van de Millennium Tower. "Jullie problemen zullen nog heel lang aanhouden."
Hij denkt dat de wolkenkrabber de komende jaren 'zeer waarschijnlijk' nog 8 tot 15 centimeter zakt, zei hij tegenover The San Francisco Chronicle. Het gebouw kan in totaal tachtig centimeter zaken, aldus Shires.
Eigenaar Millennium Partners blijft erbij dat het gebouw te vertrouwen is.